Γλουταρική Οξυουρία Τύπου 1 (Glutaric Aciduria Type 1 - GA1)
Η Γλουταρική Οξυουρία τύπου 1 (συνώνυμο, Γλουταρική Οξυαιμία τύπου 1) είναι ένα κληρονομικό μεταβολικό νόσημα που προκύπτει από μία μετάλλαξη του γονιδίου GCDH που βρίσκεται στο χρωμόσωμα 19 [1]. Διαγνώστηκε για πρώτη φορά το 1975 [2]. Αδιάγνωστοι ασθενείς μπορούν να αναπτύξουν εγκεφαλοπάθεια και νευρολογικές επιπτώσεις όπως δυστονία, υπερτονία, υποτονία. Η ασθένεια είναι κληρονομική και για να παρουσιαστεί πρέπει και οι δύο γονείς να είναι φορείς (χωρίς την προϋπόθεση να είναι παθών) και τότε το παιδί έχει 25% πιθανότητα να εκδηλώσει την ασθένεια. Η ασθένεια συνήθως παρουσιάζεται μετά τη γέννηση κατά τον τρίτο μέχρι τον τριακοστό-έκτο μήνα ζωής [3], χωρίς να υπάρχει οποιοδήποτε σημάδι αναγνώρισης της ασθένειας (ένα κύριο χαρακτηριστικό που πιθανόν αλλά όχι απαραίτητο να παρουσιάζεται σε αυτά τα βρέφη είναι η μακροκεφαλή). Η Γλουταρική Οξυουρία τύπου Ι προκαλείται από κληρονομική ανεπάρκεια του ενζύμου γλουταρυλο-CoA αφυδρογονάση που συμμετέχει στα καταβολικά μονοπάτια των αμινοξέων λυσίνη , υδροξυλυσίνη και τρυπτοφάνη H φυσική πρωτείνη αποτελείται από 2-9% σε λυσίνη και 0,6-2% τρυπτοφάνη [4]. Αυτό το νόσημα προκαλείται από αυξημένα στον οργανισμό: γλουταρικό οξύ, 3-hydroxyglutaric acid, γλουτακονικό οξύ, και glutarylcarnitine και μπορεί να ανιχνευθεί με αέρια χρωματογραφία / φασματομετρία μάζας (οργανικά οξέα) ή φασματομετρίας μαζών (acylcarnitines). Η Γλουταρική Οξυουρία Τύπου Ι συμφωνα με Ευρωπαϊκή έκθεση του 2012 περιλαμβάνεται στον πίνακα των ασθενειών που σε ορισμένες χώρες όπως για παράδειγμα στη Γερμανία, στην Αυστρία, στο Φλαμανδικό μέρος του Βελγίου, στη Τσεχία, στη Δανία, στην Ουγγαρία, στην Ισλανδία, στην Ολλανδία, στην Πορτογαλία, στην Ισπανία και στο Ηνωμένο Βασίλειο ανιχνεύεται με νεογνικό έλεγχο [5]. Νεογνικός έλεγχος για τη Γλουταρική Οξυουρία Τύπου 1 ελέγχετε και σε ορισμένες πολιτείες της Αμερικής. Με την ορθή θεραπεία τα παιδιά με ΚΜΝ στην πλειοψηφία τους αναπτύσσονται φυσιολογικά. Η μεταβολική θεραπεία περιλαμβάνει διαιτιτική αγωγή χαμηλή σε πρωτείνες και πιο συγκεκριμένα σε χαμηλή λυσίνη. Τροφές που αποφεύγονται είναι κυρίως το κρέας, το ψάρι και υποπροϊόντα τους. Πολύ σημαντική είναι η χορήγηση Καρνιτίνης εφ' όρου ζωής, που βοηθά μεταξύ άλλων στο να αποβάλλονται μέσω των ούρων οι μεταβολίτες που δημιουργούνται στον οργανισμό, έτσι ώστε να αποφεθχθεί συσσώρευση τους στον εγκέφαλο και το ενδεχόμενο πρόκλησης εγκεφαλοπάθειας. Υπάρχεί εντατικοποιημένη θεραπεία έκτακτης ανάγκης κατά τη διάρκεια των επεισοδίων οξείας φάσεως όπου ο ασθενής περιορίζει επιπλέον τη διαιτιτική αγωγή στη λήψη πρωτείνες και λαμβάνει υδατάνθρακες (μαλτοδεξτρίνη, πολυμερής γλυκόζη) για 24-48 ώρες. Σε αρκετές περιπτώσης ασθένειας οξέιας φάσεως ο ασθενής πρέπει να εισαχθεί στο νοσοκομείο και να του χορηγηθεί ενδοφλέβια δεξτρόζη 10% (σε περίπτωση υπεργλυκαιμίας >150 mg/dL, χορηγείται ινσουλίνη). Η δευτεροβάθμια δυστονία είναι συχνά δύσκολο να αντιμετωπιστεί, και η αποτελεσματικότητα των διαθέσιμων φαρμάκων δεν μπορεί να προβλεφθεί με ακρίβεια σε μεμονωμένους ασθενείς [6].
Η παγκόσμια συχνότητα της Γλουταρικής Οξυουρίας Τύπου 1, με βάση τα νεογέννητα διαλογής είναι 1:100.000 βρέφη [7] Η διαταραχή αυτή είναι πολύ συχνή (έως 1:300) μεταξύ ορισμένων εθνικών ομάδων, όπως της παλιάς κοινότητας των Amish στην Πενσυλβάνια [8] , και της Βόρειας Αμερικής Ojibway-Cree στον Καναδά [9,10]. Στη Σουηδία, επηρεάζει 1:30.000 νεογέννητα [11] , στη Γερμανία επιρεάζει 1:110.000 νεογέννητα [12] και περίπου 1:50.000 στις ΗΠΑ [13]. Στην Κύπρο επηρεάζει 1:20.000 γεννήσεις, αριθμός που θεωρείται σχετικά μεγάλος για σπάνια πάθηση, λαμβάνοντας υπόψη τον πληθυσμό της Κύπρου.
Παραπομπές
5. Loeber JG, Burgard P, Cornel MC, Rigter T, Weinreich SS, Rupp K, Hoffmann GF, Vittozzi L. Newborn screening programmes in Europe; arguments and efforts regarding harmonization. Part 1. From blood spot to screening result. J Inherit Metab Dis. (2012)
9. Greenberg CR, Reimer D, Singal R, Triggs-Raine B, Chudley AE, Dilling LA, Philipps S, Haworth JC, Seargeant LE, Goodman SI. A G-to-T transversion at the +5 position of intron 1 in the glutaryl CoA dehydrogenase gene is associated with the Island Lake variant of glutaric acidemia type I. Hum Mol Genet. 1995;4:493–495.
10. Haworth JC, Booth FA, Chudley AE, deGroot GW, Dilling LA, Goodman SI, Greenberg CR, Mallory CJ, McClarty BM, Seshia SSPhenotypic variability in glutaric aciduria type I: Report of fourteen cases in five Canadian Indian kindreds J Pediatr and others. 1991.11852–58.58.
12. Heringer J, Boy SP, Ensenauer R, Assmann B, Zschocke J, Harting I, Lucke T, Maier EM, Muhlhausen C, Haege G. et al. Use of guidelines improves the neurological outcome in glutaric aciduria type I. Ann Neurol. (2010)
13. Goodman SI, Frerman FE. Organic acidemias due to defects in lysine oxidation: 2-ketoadipic acidemia and glutaric acidemia. In: Scriver CR, Beaudet AL, Sly WS, Valle D, editors. McGraw Hill; New York: 2001 pp. 2195–2204.